Η Ινομυαλγία και το Mindfulness

Τι είναι η ινομυαλγία;

Η ινομυαλγία είναι ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από χρόνιο πόνο σε όλο το σώμα. Οι άνθρωποι που πάσχουν από ινομυαλγία μπορεί ταυτόχρονα να έχουν αυξημένη ευαισθησία στον πόνο, δυσκαμψία, δυσκολία στον ύπνο, αυξημένο αίσθημα κόπωσης, αδυναμία συγκέντρωσης και μνήμης, πονοκεφάλους, άγχος, κατάθλιψη, ζάλη, νευρολογικά τσιμπήματα, ακόμα και ευερέθιστο έντερο.

Σήμερα η ινομυαλγία είναι μία πολύ συχνή πάθηση -μπορεί να προσβάλει το 3%-6% του πληθυσμού-, και παρατηρείται κυρίως σε γυναίκες. Το γεγονός ότι η διάγνωσή της έχει δυσκολία, δημιουργεί ανησυχία, εκνευρισμό και φόβο στους ασθενείς.

Ινομυαλγία & Mindfulness

Δεν είναι εύκολα τα πράγματα όταν στη ζωή έχεις να τα βγάλεις πέρα με μια χρόνια και δύσκολη κατάσταση υγείας. Οι πιο πρόσφατες συστάσεις της EULAR για τη διαχείριση της ινομυαλγίας περιλαμβάνουν την ενημέρωση του ασθενούς (από τον θεράποντα γιατρό του) για τις μη-φαρμακευτικές θεραπείες ή παρεμβάσεις, ανάλογα με την περίπτωση του καθενός. Το NHS ενημερώνει όσους ζουν με ινομυαλγία ότι μπορεί να υπάρχουν θεραπείες που μπορεί να μειώνουν κάποια δυσάρεστα συμπτώματα, όμως οι πόνοι δύσκολα θα εξαφανιστούν, γι αυτό και είναι σημαντική η αυτοδιαχείριση.

Το Mindfulness είναι μία διαφορετική προσέγγιση στη ζωή, όπου μαθαίνει κανείς νέους τρόπους για να διαχειρίζεται τη συναισθηματική και ψυχική του αντίδραση στον πόνο και την απόγνωση. Με το mindfulness ζει κανείς με περισσότερη επίγνωση στην καθημερινότητά του και είναι σε άμεση επαφή με αυτό που πραγματικά συμβαίνει -χωρίς να πιστεύει και να παρασύρεται από τις ιστορίες που φτιάχνει το μυαλό. Το mindfulness βοηθά τους πάσχοντες να βάλουν έναν καλύτερο ρυθμό στις δραστηριότητές τους, να δουν ότι ο πόνος δεν είναι κάτι μόνιμο και να αλλάξουν σχέση μαζί του, να φροντίζουν τον εαυτό τους, να δίνουν σημασία στις σχέσεις τους και καθετί όμορφο γύρω τους, και τελικά τους οδηγεί σε καλύτερες επιλογές για τη ζωή τους.

Είναι πλέον πολυάριθμες οι μελέτες που υποστηρίζουν το ρόλο του mindfulness στη διαχείριση των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας. Σε μια κλινική δοκιμή με 91 γυναίκες που έπασχαν από ινομυαλγία, αυτές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα 8εβδ. mindfulness παρουσίασαν σημαντική μείωση στα καταθλιπτικά τους συμπτώματα, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, κάτι που διατηρήθηκε και στο follow up 2 μήνες αργότερα [1]. Σε άλλη μελέτη, μετά τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα οι ασθενείς έδειξαν 13% αύξηση στην ικανότητά τους να ελέγχουν το θυμό και 27% μείωση στα αισθήματα θυμού, κατάθλιψης και αγωνίας [2]. Η εκπαίδευση mindfulness έχει βρεθεί επίσης ότι μείωσε τα συμπτώματα της κόπωσης καθώς και την ένταση του πόνου [3].

Ενδιαφέρον είχε η διαπίστωση ότι αν κάποιος μένει να παρακολουθεί τον πόνο του ή προσπαθεί να τον αποφύγει, αυτό συμβάλει στην ανάπτυξη στης ινομυαλγίας και τη χειροτέρευση των συμπτωμάτων της [4]. Άλλη μελέτη με 32 γυναίκες διαγνωσμένες με ινομυαλγία στην Ισπανία [5] καταλήγει ότι οι ασθενείς μείωσαν τους δείκτες της αγωνίας, του θυμού και της κατάθλιψης στο τέλος του προγράμματος, κάτι που διατηρήθηκε και στο follow-up 3 μήνες αργότερα.

Το σημαντικό με την παρέμβαση του Mindfulness είναι ότι όσοι ενστερνιστούν αυτή τη στάση ζωής, μπορούν να διαχειρίζονται αποτελεσματικά οποιαδήποτε δυσκολία βρεθεί στο δρόμο τους. Και ας μην υποτιμάμε το γεγονός ότι είναι μία προσέγγιση με πολύ χαμηλότερο κόστος από τη φαρμακευτική θεραπεία.

Το ίδιο βλέπουμε να συμβαίνει και με τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα Mindfulness for Health της Breathworks. Στις ομάδες μου με συμμετέχοντες από Ελλάδα και Κύπρο, παρατηρείται μείωση του πόνου κατά 30% στο τέλος του προγράμματος, ενώ αρκετοί είναι αυτοί που στο τέλος δηλώνουν ότι ο πόνος τους είναι στο μηδέν. Ωστόσο έχει σημασία να διατηρεί κάποιος την πρακτική του καθημερινά για να απολαμβάνει σε βάθος χρόνου τα οφέλη της εκπαίδευσης για τη διαχείριση του πόνου σε μία διαταραχή σαν την ινομυαλγία.

[1] Sephton et al. (2007). Mindfulness meditation alleviates depressive symptoms in women with fibromyalgia: results of a randomised clinical trial. 

[2] Amutio et al. (2015). Mindfulness training for reducing anger, anxiety, and depression in fibromyalgia patients.

[3] Vago & Nakamura. (2011). Selective attentional bias towards pain-related threat in fibromyalgia: preliminary evidence for effects of mindfulness meditation training.

[4] Lauche et al. (2013). A systematic review and meta-analysis of mindfulness-based stress reduction for the fibromyalgia syndrome.

[5] Amutio et al. (2015). Mindfulness training for reducing anger, anxiety, and depression in fibromyalgia patients.